Bệnh máu khó đông là một chứng rối loạn máu di truyền hiếm gặp, làm rối loạn khả năng đông máu của cơ thể. Nó chủ yếu ảnh hưởng đến nam giới và có khoảng 1 trong số 5.000 ca sinh.
Mặc dù không có một chế độ ăn uống chính thức để tuân theo cho những người mắc bệnh máu khó đông, nhưng có một số thói quen lành mạnh có thể hữu ích. Cùng với Ngày máu khó đông thế giới (ngày 17 tháng 4), bài viết này sẽ trình bày chi tiết các nhóm thực phẩm mà những người bị bệnh máu khó đông cần tránh xa và các nhóm thực phẩm nên ăn nếu bạn đang sống chung với bệnh này.
Bệnh máu khó đông là gì?
Thông thường, đông máu là một quá trình thường xuyên giúp chuyển hóa máu từ thể lỏng sang thể rắn để ngăn ngừa mất máu. Khi một mạch máu bị hư hỏng, cơ thể bạn sẽ gửi tiểu cầu đến vị trí bị thương để tạo thành một nút thắt. Các protein quan trọng trong máu của bạn (được gọi là các yếu tố đông máu) cũng tạo ra fibrin để giúp hỗ trợ tiểu cầu.
Tuy nhiên, những người mắc bệnh máu khó đông có ít yếu tố đông máu hơn hoặc không có yếu tố đông máu nào và không thể tạo cục máu đông đủ mạnh để kiểm soát chảy máu. Do đó, tình trạng chảy máu kéo dài thường gặp ở những người mắc bệnh máu khó đông.
Thực phẩm đóng vai trò như thế nào
Vì bệnh máu khó đông là một rối loạn di truyền, không có cách nào để ngăn ngừa hoặc chữa khỏi nó. Về điều trị, tiêm yếu tố đông máu là biện pháp hữu hiệu nhất để kiểm soát tình trạng rối loạn máu này. Huyết tương từ máu người hoặc cô đặc yếu tố tái tổ hợp có nguồn gốc từ kỹ thuật di truyền là hai lựa chọn chính cho bệnh nhân hay chảy máu.
Ngoài ra, có một cách đơn giản để giúp kiểm soát bệnh máu khó đông - đó là lựa chọn thực phẩm mà bạn ăn vào.
Nam giới mắc bệnh máu khó đông có nguy cơ cao bị béo phì, đặc biệt là trẻ em và thanh niên. Theo dữ liệu thu thập từ năm 2014-2017 của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh của Mỹ, 20% nam giới mắc bệnh máu khó đông trong độ tuổi từ 2 đến 19 được coi là béo phì, so với 18,5% dân số của nước này. Báo cáo tương tự cũng cho thấy 34% nam giới mắc bệnh máu khó đông trên 20 tuổi bị béo phì so với 19 của dân số quốc gia.
Do nguy cơ béo phì gia tăng này, những người mắc bệnh máu khó đông nên tuân theo chế độ ăn ít chất béo và theo dõi lượng calo của mình. Việc mang thêm trọng lượng có thể gây thêm căng thẳng cho các khớp và cơ, làm tăng nguy cơ chảy máu ở những vùng đó.
Cần tránh gì?
Dưới đây là một số hướng dẫn chung cần tuân theo khi lựa chọn thực phẩm.
Thức ăn có đường
Tiêu thụ đường bổ sung là một trong những cách nhanh nhất để tăng lượng calo rỗng. Cơ thể bạn cần đường - chủ yếu là đường tự nhiên - để cung cấp năng lượng. Bất kỳ loại đường dư thừa nào, chẳng hạn như trong nước ngọt, thực phẩm chế biến và đồ ngọt, được lưu trữ để sử dụng trong tương lai trong gan. Theo thời gian, lượng đường tích tụ và tăng cao dẫn đến tăng cân không mong muốn.
Tuyệt đối tránh với người mắc bệnh máu khó đông. (Ảnh: iStock)
Một số chất bổ sung
Thuốc bổ sung vitamin E đã được biết là làm tăng nguy cơ chảy máu, đó là lý do tại sao các bác sĩ yêu cầu bệnh nhân phẫu thuật ngừng uống chúng vài tuần trước khi làm thủ thuật. Những rủi ro tương tự này cũng áp dụng cho những người mắc bệnh máu khó đông, vì lượng vitamin E cao có thể trì hoãn thời gian các tiểu cầu kết tụ lại với nhau để tạo thành cục máu đông. Ngoài ra, bổ sung dầu cá cũng có thể làm tăng nguy cơ chảy máu. Loại dầu này là một chất chống đông máu tự nhiên, có nghĩa là nó ức chế khả năng đông máu tự nhiên của cơ thể.
Thực phẩm giàu chất béo
Bất kỳ chế độ ăn uống lành mạnh nào cũng nên bao gồm một số loại chất béo, nhưng lối sống chứa nhiều chất béo có thể gây hậu quả tiêu cực đến cân nặng của bạn vì cơ thể tích trữ chất béo dễ dàng hơn so với carbohydrate. Đổi lại, điều này có thể làm cho các triệu chứng bệnh ưa chảy máu của bạn trở nên tồi tệ hơn. Những người phải vật lộn với cân nặng của mình thường ăn quá nhiều thực phẩm có chất béo bão hòa, chẳng hạn như bơ, sữa, pho mát, protein béo và thực phẩm chế biến sẵn.
Kế hoạch ăn kiêng cho bệnh nhân máu khó đông
Nói chung, cơ thể bạn cần vitamin và khoáng chất để duy trì nguồn cung cấp máu khỏe mạnh. Ví dụ như vitamin C, vitamin B6, vitamin B12, axit folic, đồng và sắt.
Ăn thực phẩm giàu chất sắt
Sắt là thành phần xây dựng nên hemoglobin, một loại protein được tìm thấy trong các tế bào hồng cầu chịu trách nhiệm vận chuyển oxy và carbon dioxide, và myoglobin, một loại protein được tìm thấy trong các tế bào cơ có chức năng lưu trữ và giải phóng oxy cho cơ thể bạn sử dụng. Trên thực tế, các tế bào hồng cầu chiếm khoảng 70% lượng sắt trong toàn bộ cơ thể của bạn. Khoáng chất quan trọng này bị mất khi bạn bị chảy máu, vì vậy điều quan trọng là phải bổ sung chất sắt thông qua thực phẩm bạn ăn.
Protein động vật và một số loại rau (chủ yếu là rau xanh) là những nguồn cung cấp sắt phổ biến, mặc dù thịt đỏ và thịt gia cầm vẫn là những lựa chọn ưu tiên để đáp ứng giá trị khuyến nghị hàng ngày là 18 miligam mỗi ngày. Protein động vật chứa một loại sắt trong chế độ ăn uống được gọi là sắt heme, mà cơ thể hấp thụ dễ dàng hơn so với sắt có trong thực vật.
Điều đó nói rằng bạn vẫn có thể cung cấp lượng sắt hàng ngày từ chế độ ăn chay, nhưng bạn sẽ cần ăn nhiều rau hơn. Ngoài các loại rau xanh, cà chua, khoai tây, đậu xanh, ngô, củ cải đường và bắp cải đều là những nguồn cung cấp chất sắt dồi dào. Ngoài ra còn có một số nghiên cứu cho thấy vitamin C giúp hấp thụ sắt, có nghĩa là ăn cam, trái cây họ cam quýt và các nguồn cung cấp vitamin C khác cùng với thực phẩm cung cấp sắt có thể hữu ích.
Ăn thực phẩm giàu canxi
